.png)
Ca lâm sàng 02: Xuất huyết nội sọ thai nhi (Fetal Intracranial Hemorrhage)
Lượt xem: 4326
XUẤT HUYẾT NỘI SỌ THAI NHI
Nguyễn Hoàng Long 2, Nguyễn Thị Thu Trang 1 Hà Tố Nguyên 1
(1) Khoa CĐHA, Bệnh viện Từ Dũ, Tp HCM
(2) Đại học Y Dược Huế
Trường hợp lâm sàngMột sản phụ 27 tuổi, mang thai con so với tuổi thai là 36 tuần (dựa vào siêu âm quý 1) vơi chẩn đoán ban đầu là bất thường cấu trúc não thai nhi. Sản phụ có quá trình mang thai bình thường, không có chấn thương hay sử dụng các loại thuốc nào (ngoài viên sắt).Kết quả siêu âm của chúng tôi cho thấy, các chỉ số sinh trắc học của thai nhi tương ứng với tuổi thai 36 tuần, nhịp tim thai là 167 lần/phút. Đa số các chỉ số đều nằm trong giới hạn bình thường (bách phân vị 10th – 90th).Doppler động mạch rốn: RI = 0.5; PI = 0.8 và S/D = 2.2 Doppler động mạch não giữa: RI = 0.9; PI = 1.8 và S/D = 11 Tuy nhiên, chúng tôi phát hiện một số bất thường ở thai nhi này, như sau: - Tăng vận tốc đỉnh tâm thu động mạch não giữa: 108 cm/s - Chỉ số BPD và HC ở bách phân vị tương ứng là 99th và 98th (>90th). - Bán cầu não phải giãn lớn, đẩy lệch đường giữa sang phải. Một nửa bán cầu não trái là một vùng thoái hóa nước giới hạn không rõ. Kích thước của khối này là 74x22 mm nối thông với khoang dưới màng cứng, bên trong khối này có một vùng hồi âm dày. MRI được thực hiện vào 1 tuần sau đó để khẳng định lại các bất thường trên. Kết quả siêu âm và MRI của chúng tôi nghĩ đến một trường hợp xuất huyết nội sọ thai nhi. Kết quả: thai chết 2 ngày sau thời điểm chụp MRI.
Hình 1 Hình 2Hình 1 – 2 : mặt cắt ngang đầu trên siêu âm 2D cho thấy có một khối hồi âm hỗn hợp, giới hạn không rõ, chiếm một phần của bán cầu não trái, nối thông với khoang dưới màng cứng. Cấu trúc và giới hạn của bán cầu não trái bị xáo trộn. Bán cầu não trái giãn và đẩy lệch đường giữa sang phải (hình 1). BPD và HC tương ứng với bách phân vị thứ 99 và 98. 
Hình 3 Hình 4 Hình 3: Hình ảnh siêu âm 2D với mặt cắt vành cho thấy bờ viền ngoài của não thất bên trái không rõ ràng như não thất bên phải. Hình 4: Mặt cắt dọc qua não thai nhi cho thấy hình ảnh thể chai bình thường
Hình 5: Động mạch não giữa S/D: 11; RI: 0.9; PI: 1.8. Tăng vận tốc đỉnh tâm thu PSV: 108 cm/s. Tim thai 167 lần/phút.
Hình 6: Chuỗi xung T2 đầu thai nhi cho thấy một khối máu tụ dưới màng cứng mãn tính lớn từ phía trước bên trái thùy chẩm, chèn ép nhu mô não trái dẫn đến đẩy lệch đường giữa về phía đối bên 7mm, dãn não thất 14 mmVideo 01
Video 02
Video 03
Video: Cho thấy khối bất thường ở bán cầu não trái.
Kết cục thai kỳ: thai nhi chết sau 1 tuần, người nhà từ chối khám nghiệm tử thi.
Định nghĩa - Là hiện tượng chảy máu não thai nhi. - Xuất huyết nội sọ là hiện tượng máu tụ ở ngoại mạch trong não thai nhi, thường xuất hiện ở não thất, tuy nhiên vẫn có thể xảy ra ở một số vùng khác ở não.Thuật ngữ: Germinal matrix hemorrhage, intraventricular hemorrhage, intraparenchymal hemorrhage, subdural hematoma. Tỷ lệ: tần suất gặp là 1 : 10000 thai kỳNguyên nhân - Thay đổi áp lực máu giữa mẹ và thai + Mẹ lên cơn sản giật, động kinh. + Sử dụng thuốc: Cocain, aspirin. + Các bệnh lý xuất huyết của bà mẹ, tăng huyết áp, hội chứng HELLP. + Biến chứng của song thai một bánh nhau. - Chấn thương: Tụ máu dưới màng cứng có thể do chấn thương. - Mẹ bị rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu: + Ban xuất huyết do giảm tiểu cầu miễn dịch, giảm tiểu cầu alloimmune, thiếu hụt tự kháng thể kháng tiểu cầu. + Thiếu yếu tố V hoặc X - Nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus. Và một số bất thường ở dây rốn, bánh nhau, biến chứng của chọc ối. Bệnh sinh Sau sinh, đa số các trường hợp xuất huyết trong não thất thường xuất phát từ vùng đám rối mạc mạch bên dưới màng não thất. Trong những trường hợp não chưa trưởng thành. Đám rối mạc mạch chứa các mạch máu có thành mỏng với đặc tính dễ bị vỡ, tuy nhiên được bao quanh bởi các vi mạc mạch vì vậy nên rất dễ bị tổn thương khi có sự gia tăng áp lực mạch máu não, như trong trường hợp thai thiếu oxy hoặc nhồi máu.Chẩn đoán trên siêu âm:- Xuất huyết thường bị kéo dài ra khi chẩn đoán trên siêu âm: các cấu trúc não bình thường thường bị che khuất. - Xuất huyết trong nhu mô: + Khối tăng âm bên trong nhu mô não. + Nang trong nhu mô não tăng kích thước theo thời gian. - Xuất huyết khoang dưới nhện: + Sự xuất hiện tương tự, có thể sẽ xuất hiện hình ảnh nang trong nhu mô não. - Xuất huyết trong não thất: + Khối tăng âm bên trong não thất. + Đám rối mạc mạch to ra một cách bất thường. + Khoang dưới nhện tăng âm, bất thường. + Bệnh não nước. - Xuất huyết dưới màng cứng: + Hình ảnh lớp vỏ ngoài tăng âm. + Tăng kích thước từ vỏ não đến vòm sọ (bình thường ≤ 4mm). Phân độ Xuất huyết nội sọ thai nhi thường được chia ra thành 4 độ như sau: - Độ I : giới hạn chỉ ở khoang dưới nhện - Độ II : lan tỏa rõ ràng vào não thất nhưng dưới 50% não thất bên (không có hiện tượng giãn não thất cấp tính) - Độ III: lan tỏa vào não thất với hơn 50% não thất bên ( kèm giãn não thất cấp tính) - Độ IV: có các đặc tính của độ I đến III kèm theo sự phá hủy mô xung quanh não thất.Chẩn đoán gián biệt: - Khối u não + Lớn, hỗn hợp, phát triển nhanh. + Chú ý: Những khối u não có thể chảy máu: tìm kiếm dấu hiệu dòng chảy mạch máu vùng bao quanh khối u bằng Doppler màu. Cục máu đông thường không rải rác, khối u có dòng chảy chậm. + Thường thấy có đầu to + Các u nhú trong đám rối mạc mạch chính là dấu hiệu nghĩ đến các cục máu trong não thất. - Nhiễm trùng + Có thể gây ra các tổn thương thoái hóa não + Vôi hóa nội sọ/gan, phù thai. - Thiếu máu cục bộ + Nhuyễn chất trắng quanh não thấtTiên lượng Tiên lượng xuất huyết nội sọ thường phụ thuộc nhiều vào mức độ nặng của tình trạng này, có thể từ tổn thương thần kinh nhẹ cho đến tử vong chu sinh. Tỷ lệ tử vong chu sinh là 50% và 50% trường hợp có thể sống với những tổn thương hệ thần kinh, mức độ xuất huyết là một yếu tố tiên lượng của tình trạng này. Nguy cơ tái phát phụ thuộc vào nguyên nhân. Bệnh nhân bị giảm tiểu cầu alloimmune có nguy cơ tái phát của xuất huyết nội sọ thai nhi rất cao (85% đến 90%).Điều trịCác lựa chọn điều trị chủ yếu vẫn là thời gian chấm dứt thai kỳ đối với những trường hợp nặng, và cách tiếp cận cổ điển bao gồm: đánh giá hệ thần kinh thai nhi sớm ngay sau khi sinh, phẫu thuật tạo dẫn lưu và thực hiện các chương trình phục hồi chức năng đặc biệt trong những trường hợp nhẹ hơn.Tài liệu tham khảo- Joshua A. Copel et al (2012), Obstetric Imaging, Intracranial Hemorrhage, p. 236 – 237.Paula J. Woodward, Anne Kennedy, Roya Sohaey, Janice L.B. Byrne, Karen Y. Oh, Michael D. Puchalski (2005), Diagnostic Imaging Obstetrics, Intracrainal Hemorrage, p. 2-64 – p.2-68
Bài viết liên quan
08/07/2024
