CHẨN ĐOÁN THAI NGỪNG PHÁT TRIỂN TRONG TỬ CUNG

                                                                             Bs. Nguyễn Hoàng Long

                                                                                Đại học Y Dược Huế

Thai ngừng phát triển trong giai đoạn sớm trong tử cung là một trong những biến chứng thường gặp nhất trên lâm sàng. Tỉ lệ gặp khoảng 10% trong tổng số các thai kỳ, trong đó hơn 80% xảy ra trong ba tháng đầu tiên. Trong khi thai lưu hoặc thai ngừng phát triển muộn có thể chẩn đoán qua lâm sàng dựa vào tình trạng thai máy (cử động thai), nghe tim thai bằng doppler hoặc ống nghe gỗ, thì những trường hợp thai ngừng phát triển trong giai đoạn sớm chỉ được chẩn đoán bằng siêu âm. Đây thực sự là một thách thức cho các bác sĩ siêu âm sản phụ khoa khi đứng trước quyết định chẩn đoán, đặc biệt trong giai đoạn phôi (từ 1 đến 8 tuần), vì sẽ dẫn đến hai kết cục và hướng xử trí hoàn toàn khác nhau. Đến nay, các hiệp hội sản phụ khoa trên thế giới đã đưa ra nhiều khuyến cáo trong việc chẩn đoán sớm thai ngừng phát triển trong tử cung dựa vào những bằng chứng thực nghiệm. Mục đích của các khuyến cáo này là hạn chế các biến chứng có thể xảy ra nhưng vẫn đảm bảo tính chính xác, điều này sẽ giúp cho bác sĩ siêu âm có sự tự tin hơn khi đưa ra chẩn đoán.Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoàng gia Ireland (2010) đã đưa ra các dấu hiệu sớm của thai trên siêu âm trong quý 1 như sau:

Để đưa ra ngưỡng chẩn đoán, cần thực hiện nhiều nghiên cứu để đánh giá các giá trị ngưỡng với độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương tính tốt nhất. Theo nghiên cứu của Jessica Preisler và cộng sự (2015) cho thấy : 

Qua kết quả nghiên cứu trên, chúng ta có thể thấy được rằng, nếu MSD ≥ 20 mm thì giá trị tiên đoán dương tính và độ đặc hiệu thai ngừng phát triển trong tử cung là 100%. Nếu MSD càng thấp, rõ ràng khả năng chẩn đoán sai càng tăng lên.

Tương tự, đối với trường hợp đo chiều dài phôi và không có hoạt động tim thai để chẩn đoán ngừng phát triển, nếu sử dụng điểm cắt 6.2 mm thì giá trị tiên đoán dương tính là 100% và độ đặc hiệu là 100%. Trong khi nếu sử dụng ngưỡng 5 mm, thì giá trị tiên đoán dương tính chỉ là 97% và độ đặc hiệu là 96,4%.

Trong khoảng thời gian 10 năm trở lại đây, các hiệp hội sản phụ khoa trên thế giới đã đưa ra nhiều tiêu chuẩn chẩn đoán thai ngừng phát triển.Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoàng gia Ireland (2010):

Theo NICE năm 2012

1. MSD ≥ 25 mm và không có phôi/yolksac
2. CRL ≥ 7 mm và không có tim thai
3. Nếu túi thai trong có MSD < 25 mm hoặc có phôi với CRL < 7 mm + không có hoạt động tim thai, sau tối thiểu 7 ngày vẫn không đủ tiêu chuẩn chẩn đoán thai sống
4. Nếu có phôi với CRL < 7 mm + không có hoạt động tim thai, sau tối thiểu 7 ngày vẫn không có hoạt động tim thai

Theo Hiệp hội Siêu âm Australia (ASA, 2014):

1. Chẩn đoán thai ngừng phát triển trong tử cung khi MSD ≥ 25 mm (không thấy YS), hoặc CRL ≥ 7mm + không có hoạt động tim thai
2. Tất cả các trường hợp đều phải sử dụng dầu dò âm đạo
3. Khi có nghi ngờ chẩn đoán và/hoặc sản phụ yêu cầu, cần siêu âm lại tối thiểu sau 7 ngày sau đó. Nghĩ nhiều đến thai lưu nếu không thấy kích thước túi thai/phôi thai tăng lên.

Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG, 2015) đã đưa ra khuyến cáo chẩn đoán  dựa trên SRU (Society of Radiologists in Ultrasound, 2012)

Như vậy, hiện tại hầu hết các hiệp hội sản phụ khoa trên thế giới đều thống nhất 2 tiêu chuẩn chính để chẩn đoán thai ngừng phát triển trong tử cung trong giai đoạn sớm:

1. Túi thai có MSD ≥ 25 mm và không có phôi/yolksac
2. Đã có phôi thai với CRL ≥ 7 mm và không có tim thai

Các tiêu chuẩn còn lại vẫn còn chưa có sự thống nhất giữa các hiệp hội và vẫn đang còn nhiều tranh luận. Hiện nay, tác giả Jessica Preisler và cộng sự (2015) đã khuyến cáo đưa ra một số tiêu chuẩn mới theo nghiên cứu tiến cứu quan sát trên 2845 trường hợp dựa trên sự tổng hợp tiêu chuẩn trên, với độ đặc hiệu và giá trị dự báo dương tính là 100%.

CÁCH ĐO ĐƯỜNG KÍNH TRUNG BÌNH TÚI THAI (MSD)

MSD (mean gestational sac diameter) nghĩa là đường kính trung bình của túi thai.

Công thức tính MSD       

MSD = (chiều dài + chiều rộng + chiều cao)/3

Giá trị MSD cũng có thể dùng để tính tuổi thai với công thức:     

Tuổi thai (ngày) =  MSD (mm) + 30            

Cách đo MSD trên siêu âm:

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. ACOG (2015), Early pregnancy loss, Practice Bulletin No.150.
2. The Australian Sonographers Association (2014), diagnosis of early pregnancy loss, asa guidelines.
3. NICE (2012), Ectopic pregnancy and miscarriage:diagnosis and initial management, Clinical guideline.
4. Jessica Preisler (2015), Defining safe criteria to diagnose miscarriage: prospective observational multicentre study, BMJ ;351: h4579.